آکادمی گوهرشناسی زرگر جم مجهزترین و پیشرفته ترین مجموعه در صنعت طلا و جواهر
کد مطلب: 189563
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۵ بهمن ۱۴۰۳ ساعت ۲۰:۳۹
آمار‌ها نشان می‌دهد بیش از ۱۰ میلیون ایرانی تاکنون از فروشگاه‌های آنلاین طلا خرید کرده‌اند. رقمی که معادل حدود ۱۰ تن طلا است. اما گزارش رسمی پلیس اقتصادی می‌گوید این پلتفرم‌ها تنها ۱.۵ تن طلا نزد بانک‌ها امانت دارند. این اختلاف چشمگیر، زنگ خطری جدی برای وقوع بازی پانزی یا خالی‌فروشی در بازار طلاست.
به گزارش ایران خبر،حدود ۲۰۰ فروشگاه فروش آنلاین طلا در کشور فعالند. فروشگاه‌هایی که نه تحت نظارت بانک مرکزی هستند و نه اتحادیه طلا و جواهر. بعضی از آن‌ها مجوزهایی دارند و برخی نیز بی‌مجوز مشغول فعالیت‌اند. همه آن‌ها یک وعده مشترک می‌دهند:
«طلای آب‌شده بخرید و هر وقت خواستید، طلای فیزیکی بگیرید.»
اما آیا این وعده واقعی است یا سرابی برای ۱۰ میلیون سرمایه‌گذار؟
بازی پانزی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
بازی پانزی (Ponzi Scheme) نوعی کلاهبرداری است که در آن، سود سرمایه‌گذاران قدیمی از پول سرمایه‌گذاران جدید تأمین می‌شود، نه از سود واقعی فعالیت اقتصادی. تا زمانی که افراد جدید به سیستم وارد می‌شوند، جریان ادامه دارد؛ اما وقتی ورود سرمایه‌های جدید متوقف شود، سیستم فرو می‌پاشد.
خالی‌فروشی؛ نسخه ایرانی پانزی در بازار طلا
برخلاف بازی پانزی که وعده سود ثابت می‌دهد، فروشگاه‌های آنلاین طلا سود مشخصی نمی‌دهند؛ اما با فروش طلای بدون پشتوانه، وارد حوزه خالی‌فروشی (Short Selling) می‌شوند.
در این مدل، طلا یا کالایی فروخته می‌شود که هنوز وجود ندارد، با این امید که در آینده با قیمت پایین‌تری خریداری شود. اما در بازار صعودی و پرالتهاب امروز طلا، این فرض در عمل شدنی نیست.
چه می‌دانیم و چه نمی‌دانیم؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد:این فروشگاه‌ها ادعا می‌کنند در هر زمان آماده تحویل طلای فیزیکی‌اند.
برخی مدعی‌اند طلا در بانک‌هایی مانند بانک کارگشایی دارند.
اما طبق اعلام پلیس امنیت اقتصادی فراجا، تاکنون تنها ۱.۵ تن طلا نزد بانک‌ها سپرده شده، در حالی که ۱۰ میلیون نفر خرید انجام داده‌اند.
حتی اگر هر خریدار فقط ۱ گرم طلا خریده باشد، باز هم باید ۱۰ تن طلا وجود داشته باشد، نه ۱.۵ تن!
رشد ۳۰ درصدی قیمت طلا و زنگ خطر واقعی
در هفته گذشته، قیمت طلا نزدیک به ۳۰ درصد افزایش یافته. در چنین شرایطی، فروشگاهی که طلا را با قیمت پایین‌تر فروخته ولی ذخیره فیزیکی کافی ندارد، توان تحویل طلا به نرخ روز را نخواهد داشت. خریدار، طلای گرمی ۵ میلیون خریده، اما الان باید گرمی ۶.۷ میلیون تحویل بگیرد. آیا فروشگاه می‌تواند این تفاوت را جبران کند؟
اگر این فروشگاه‌ها طلا نداشته باشند، حتی بازپرداخت وجه نقدی به قیمت جدید نیز ناممکن خواهد بود.
تجربه موسسات مالی و یک هشدار تکراری
ماجرای موسسات مالی و اعتباری هنوز از ذهن مردم پاک نشده است. آنجا هم پول مردم با وعده سود بالا جذب شد، و در نهایت با هزینه چند ده هزار میلیارد تومانی از جیب مردم جبران شد. این بار نیز خطر مشابهی وجود دارد؛ با این تفاوت که پای طلا در میان است، نه صرفاً سپرده نقدی.
راهکار چیست؟
با توجه به مخاطرات جدی، لازم است:
بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار سریعاً وارد عمل شوند.
فروشگاه‌های آنلاین طلا ملزم به دریافت مجوز رسمی شوند.
نظارت بر پشتوانه فیزیکی طلا و شفاف‌سازی کامل دارایی‌های این پلتفرم‌ها صورت گیرد.
خریداران پیش از خرید از صحت مجوز، موجودی و اعتبار فروشگاه مطمئن شوند.
بازار طلا با استقبال گسترده مردم و ضعف نظارت، در آستانه تکرار یک بحران مالی است. بحران موسسات اعتباری هنوز ترمیم نشده، مبادا بحران طلا آغاز شود. فرصت برای جلوگیری هنوز هست؛ اگر نهاد ناظر، گوش شنوایی داشته باشد.
«طلای آب‌شده بخرید و هر وقت خواستید، طلای فیزیکی بگیرید.»
اما آیا این وعده واقعی است یا سرابی برای ۱۰ میلیون سرمایه‌گذار؟
بازی پانزی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
بازی پانزی (Ponzi Scheme) نوعی کلاهبرداری است که در آن، سود سرمایه‌گذاران قدیمی از پول سرمایه‌گذاران جدید تأمین می‌شود، نه از سود واقعی فعالیت اقتصادی. تا زمانی که افراد جدید به سیستم وارد می‌شوند، جریان ادامه دارد؛ اما وقتی ورود سرمایه‌های جدید متوقف شود، سیستم فرو می‌پاشد.
خالی‌فروشی؛ نسخه ایرانی پانزی در بازار طلا
برخلاف بازی پانزی که وعده سود ثابت می‌دهد، فروشگاه‌های آنلاین طلا سود مشخصی نمی‌دهند؛ اما با فروش طلای بدون پشتوانه، وارد حوزه خالی‌فروشی (Short Selling) می‌شوند.
در این مدل، طلا یا کالایی فروخته می‌شود که هنوز وجود ندارد، با این امید که در آینده با قیمت پایین‌تری خریداری شود. اما در بازار صعودی و پرالتهاب امروز طلا، این فرض در عمل شدنی نیست.
چه می‌دانیم و چه نمی‌دانیم؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد:این فروشگاه‌ها ادعا می‌کنند در هر زمان آماده تحویل طلای فیزیکی‌اند.
برخی مدعی‌اند طلا در بانک‌هایی مانند بانک کارگشایی دارند.
اما طبق اعلام پلیس امنیت اقتصادی فراجا، تاکنون تنها ۱.۵ تن طلا نزد بانک‌ها سپرده شده، در حالی که ۱۰ میلیون نفر خرید انجام داده‌اند.
حتی اگر هر خریدار فقط ۱ گرم طلا خریده باشد، باز هم باید ۱۰ تن طلا وجود داشته باشد، نه ۱.۵ تن!
رشد ۳۰ درصدی قیمت طلا و زنگ خطر واقعی
در هفته گذشته، قیمت طلا نزدیک به ۳۰ درصد افزایش یافته. در چنین شرایطی، فروشگاهی که طلا را با قیمت پایین‌تر فروخته ولی ذخیره فیزیکی کافی ندارد، توان تحویل طلا به نرخ روز را نخواهد داشت. خریدار، طلای گرمی ۵ میلیون خریده، اما الان باید گرمی ۶.۷ میلیون تحویل بگیرد. آیا فروشگاه می‌تواند این تفاوت را جبران کند؟
اگر این فروشگاه‌ها طلا نداشته باشند، حتی بازپرداخت وجه نقدی به قیمت جدید نیز ناممکن خواهد بود.
تجربه موسسات مالی و یک هشدار تکراری
ماجرای موسسات مالی و اعتباری هنوز از ذهن مردم پاک نشده است. آنجا هم پول مردم با وعده سود بالا جذب شد، و در نهایت با هزینه چند ده هزار میلیارد تومانی از جیب مردم جبران شد. این بار نیز خطر مشابهی وجود دارد؛ با این تفاوت که پای طلا در میان است، نه صرفاً سپرده نقدی.
راهکار چیست؟
با توجه به مخاطرات جدی، لازم است:
بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار سریعاً وارد عمل شوند.
فروشگاه‌های آنلاین طلا ملزم به دریافت مجوز رسمی شوند.
نظارت بر پشتوانه فیزیکی طلا و شفاف‌سازی کامل دارایی‌های این پلتفرم‌ها صورت گیرد.
خریداران پیش از خرید از صحت مجوز، موجودی و اعتبار فروشگاه مطمئن شوند.
بازار طلا با استقبال گسترده مردم و ضعف نظارت، در آستانه تکرار یک بحران مالی است. بحران موسسات اعتباری هنوز ترمیم نشده، مبادا بحران طلا آغاز شود. فرصت برای جلوگیری هنوز هست؛ اگر نهاد ناظر، گوش شنوایی داشته باشد.
