شکست اراده تحریمی امریکا
سهشنبه گذشته ماهواره خیام توسط ماهوارهبر سایوز از پایگاه فضایی بایکونور پرتاب شد و با موفقیت در مدار قرار گرفت و عملکرد صحیح تمام زیرسامانههای این ماهواره به تأیید سازمان فضایی کشور رسید؛ اقدامی که با مشارکت روسیه نقطهعطفی در روند همکاریهای صنعتی و نظامی دو کشور ارزیابی شد. موفقیت چنین رویدادی چنانکه انتظار میرفت بار دیگر اسباب نگرانی کشورهایی همچون امریکا و رژیمصهیونیستی را فراهم کرد که پیشتر بر این گمان بودند قادر هستند با بهرهگیری از ابزار تحریم، مسیر پیشرفت علمی ایران را با بنبست روبهرو سازند. پیش از این، جلوگیری از دسترسی ایران به مشاورههای بینالمللی و تجهیزات زیرساختی و دستیابی به ماشینآلات جدید، قطعات یدکی، فناوریها و نرمافزارها تنها نمونهای از اقداماتی بوده که امریکا در کارزار تحریمی علیه ایران ترتیب داده است. با وجود این ایران ذیل این اقدامات کارشکنانه کوشیده با اتکا به توانمندی بومی و مشارکت فعال با شرکای نزدیک خود از جمله روسیه و همچنین استفاده از ظرفیتهای فناوری و دانشی این کشور که از پیشگامان فضایی دنیا محسوب میشود، رشد صنعت بومی خود را در یک مسیر شتابان قرار دهد و مانع از آن شود که امریکا با ابزار تحریم به هدف غایی خود یعنی وابستگی کشور دست یابد.
آلترناتیو ایران
ناکامی در تحقق اهدافی که با استفاده از تحریم در دستور کار امریکا قرار گرفته بود، سبب شد اجرای سناریوهای جعلی و اتهامات بیاساس بهعنوان آلترناتیو جدید به اجرا درآید و روند همکاری و مشارکت طبیعی ایران با همپیمانانش از جمله روسیه به نقطه هدف این اتهامات تبدیل شود. در جدیدترین پرده از این سناریوها ماهواره «خیام» از سوی امریکا بهعنوان یک ابزار جاسوسی تلقی شد که روسیه نیز در فرایند مربوط به آن مشارکت دارد. یکی از سخنگویان وزارت خارجه امریکا پرتاب ماهواره ایرانی خیام از سوی روسیه و به تبع آن همکاری فزاینده تهران و مسکو را بهعنوان یک خطر بزرگ برای جامعه بینالمللی خواند و با بیان اینکه «امریکا از اقدام روسیه در پرتاب یک ماهواره با قابلیت چشمگیر جاسوسی از جانب ایران آگاه است»، مدعی شد تعمیق اتحاد روسیه با ایران چیزی است که کل جهان باید به آن بهعنوان یک تهدید عمیق نگاه کند.
نگرانی مضاعف صهیونیستها
پرده دیگر نمایش علیه ایران با گزارش موهوم رسانه صهیونیستی «تایمز اسرائیل» به اجرا درآمد و این رسانه صهیونیستی در گزارشی در ارتباط با پرتاب ماهواره ایرانی «خیام» به نقل از کارشناسان هشدار داد که ماهواره جدید ایرانی دارای قابلیتهای نظارتی است که به دلیل توانایی آن در نظارت بر مکانهای حساس در فلسطیناشغالی و گرفتن تصاویر با وضوح بالا از اشیای روی زمین، مشکلی جدی برای رژیمصهیونیستی ایجاد میکند. همچنین «تالاینبار» پژوهشگر ارشد در ائتلاف «حمایت از دفاع موشکی» به نیویورک تایمز گفت: «تا آنجا که به ایران ارتباط دارد، این یک پیشرفت واقعی است. برای اولینبار ایران صاحب ماهوارهای با وضوح تصویر بالا میشود و از آن استفاده میکند، بسیار بهتر از آنچه تاکنون داشتهاند.» او در ادامه افزود: «قابلیتهای تصویربرداری این ماهواره چالش بزرگی را برای اسرائیل به وجود میآورد که خود مدتها است از این فناوری استفاده کرده است.» به گفته این کارشناس «از این پس ایران میتواند اطلاعات بسیار دقیقتری را برای عملیات نظامی نیروهای خود و همچنین سازمانهایی که از آنها حمایت میکند جمعآوری نماید. این کاهش قابل توجه شکاف فناوری بین ایران، اسرائیل و ایالاتمتحده است.» همچنین کانال ۱۱ تلویزیون اسرائیل اعلام کرد: مقامات این رژیم پس از همکاری ایران و روسیه در زمینه ارسال ماهواره خیام به فضا بسیار از این همکاری نگران هستند. در همین ارتباط ریچارد گلدبرگ مشاور ارشد اندیشکده امریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسیها» در گفتوگو با واشنگتن پست ماهواره خیام را خطر روشن و فعلی برای امریکا و متحدانش خواند.
اتهام مشارکت در جنگ اوکراین
وجه جدید اتهامزنی از سوی کشورهای غربی و رژیمصهیونیستی به مرتبط کردن اقدامات ایران در همکاری با کشورهای متحد خود از جمله روسیه به مشارکت در جنگ اوکراین بازمیگردد. چنانکه دیپلماتهای غربی در واکنش به پرتاب ماهواره «خیام» به کانال ۱۱ اسرائیل گفتهاند اگر غرب ببیند که جمهوری اسلامی به شکل فعال در جنگ اوکراین به روسیه کمک میکند، این موضوع برای ایران هزینه خواهد داشت.
اتهام مشارکت ایران در جنگ اوکراین پیشتر از سوی مقامهای امریکایی با ادعای فروش پهپاد از سوی ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین مطرح شده بود. به این دلیل واضح که امریکا بازهم در مواجهه با دستیابی ایران به فناوری پهپادهای پیشرفته نظامی غافلگیر شده بود و فکرش را هم نمیکرد این پرنده بدون سرنشین بتواند معادلات منطقه غرب آسیا را به نفع ایران تغییر دهد. این در حالی بود که مقامهای دیپلماتیک کشورمان در واکنش به این اتهام، سابقه همکاری ایران و روسیه در زمینه فناوریهای دفاعی را مورد توجه قرار دادند که به پیش از آغاز جنگ در اوکراین برمیگردد. به گفته مسئولان ایرانی، این همکاری در شرایط جاری با تحول خاصی روبهرو نشده که به مشارکت ایران در جنگ اوکراین بینجامد؛ مسألهای که حتی در گفتوگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و اوکراین نیز مورد تصدیق قرار گرفت.
پاسخ تهران به اتهامات جدید
همانطور که پیشتر مقامهای کشور به اتهامات پیرامون مشارکت ایران در جنگ اوکراین پاسخ گفته بودند و مخالفت خود را با جنگ و عدم مشارکت در آن را صریحا اعلام کرده بودند، اتهامپراکنی جدید در پی پرتاب ماهواره «خیام» نیز با واکنش حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران روبهرو شد. رئیس سازمان فضایی ایران در نخستین نشست خبری ماهواره خیام که با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی در پایگاه فضایی ماهدشت برگزار شد، ادعای جاسوسی بودن کاربرد ماهواره را امری بسیار کودکانه توصیف کرد و گفت: «مگر میشود ماهواره خیام با این هیبت و قد و قواره کاربرد جاسوسی داشته باشد؟» او افزود: «ماهواره خیام کاملاً بر اساس رفع نیازهای داخلی کشور سفارش داده شده است و در حوزههای مختلف مدیریت بحران، مسائل شهری، معادن و کشاورزی کاربرد دارد.» پیشتر نیز اعلام شده بود که زمینههای فعالیت این ماهواره مواردی نظیر محیطزیست و... است و ماهواره خیام در حوزه دفاعی فعالیتی ندارد؛ اگرچه ایران با در اختیار داشتن ماهوارههایی نظیر «نور2» فعالیتهای دفاعی خود را بجد پیگیری میکند.
تردیدی وجود ندارد که به بنبست رسیدن واشنگتن و تلآویو در پیگیری رویکرد تحریم و محقق کردن اهدافی که از قبال این رویکرد دنبال میکردند، آنها را به آزمودن راهی پرتکرار اما ناکام واداشته تا اینک خود را بهعنوان مصادیق این ضربالمثل «آزموده را آزمودن خطاست» زیر نورافکن افکار جهانی قرار دهند.