سناريوها درباره علت حادثه نفتكش سانچي كماكان ادامه دارد و بهدليل دقيقنبودن اطلاعاتي كه از جانب مسئولان ارائه شده، شايعات نيز بهصورت درهم با اخبار واقعي به بيرون نشر پيدا كردهاند.
به گزارش ایران خبر، در يكي از اين شايعات مطرح شده بود مقصد اين نفتكش به كرهشمالي بوده و نه كرهجنوبي و اين مسئله موجب اختلاف شده و چين پس از اخطار به نفتكش ايراني شليك ميكند.
اين شايعه آنقدر دستبهدست شد تا سخنگوي وزارت امور خارجه را به واكنش واداشت. بهرام قاسمی دراينباره گفت: «مقصد نفتكش سانچی کره جنوبی بوده و شایعات منتشرشده در فضای مجازی در این خصوص کذب و مردود است». هرچند اين شايعه قدري توهم توطئه را دنبال ميكند اما مسئله آن است كه در افكار عمومي چند سؤال مهم بيپاسخ مانده است. اينكه چرا با وجود تعلل چينيها كه بارها از سوي مسئولان دريايي ايران در گفتوگوهاي مختلف بر آن تأكيد شده، سخنگوي وزارت خارجه سخن از همكاري بسيار خوب چين به ميان ميآورد؟
قاسمي در اظهارنظر اخير خود علاوه بر اينكه خود را از نقدها درباره كمكاريها در اعمال فشارهاي ديپلماتيك مبرا كرده، گفته است: «وزارت خارجه از ابتدای این حادثه با تشکیل ستاد در مرکز و ارتباط مستمر روزانه بین تهران، پکن و شانگهای کار را دنبال کرده و به بهترین شکلی که میتوانسته این پیگیریها را انجام داده و هیچگونه کوتاهی در این زمینه صورت نگرفته است. دولت چین هم از ابتدای این قضیه و بعد از برقراری تماسهای ما، اقدام به تشکیل ستاد بحران کرد و همکاری بسیار خوبی را با ما داشت ولی نوع حادثه و میزان حرارت و ارتفاع آتش و مجموعه حجم میعانات به قدری بود که امکان هرگونه دسترسی و نزدیکشدن به نفتكش را غیرممکن میکرد».
از همان روز اول، مطالبه عمومي جامعه بر آن بود كه از آنجا كه حادثه در چين به وقوع پيوسته، به دور از نگاه سياسي و بدون درنظرگرفتن اينكه چين كشوري دوست و برادر است، به اين حادثه نگريسته شود و اعمال فشار ديپلماتيك براي نجات دريانوردان، حتی اگر احتمال زندهبودن آنها يك در هزار باشد، مطرح شده بود. علاوه بر آنكه مسئولان دريايي بارها اعلام كرده بودند كه يك شركت (شركت ملي نفتكش) يا يك سازمان (سازمان بنادر و دريانوردي) بهتنهايي قادر نيست چين را ملزم به همكاريهايي بيشتر در عمليات نجات و اطفاي حريق كند و اينجا لازم است اين پيگيريها در ردههاي بالاتر و از جانب دولت، صورت گيرد، اما شاهد بوديم كه با تأخير فراوان آنهم دست و پاشكسته چنين مسئلهاي رسيدگي ميشود؛ چراكه چين از همان روزهاي اول، به بهانههاي مربوط به حفظ محيطزيست و جلوگيري از آلودگي دريا، از فرستادن شناورهاي آتشخوار ممانعت بهعمل ميآورد و با وجوديكه تعداد بيشتري شناور آتشخوار در محل حضور داشت، پس از گذر روزها، دو شناور آتشخوار را به محل ميفرستد و شبها هم عمليات اطفاي حريق را متوقف ميكند.
ضرورت تشكيل كميته حقيقتياب
با درنظرگرفتن اينكه در پيگيري اين موضوع ظن كمكاري چند وزارتخانه مطرح است، از ديد جامعه اين موضوع مطرح است كه نمايندگان مجلس بهعنوان نماينده مردم، كميته حقيقتياب دراينباره تشكيل دهند و از مسئولان مربوطه گزارش عملكرد بخواهند و در صورت لزوم، سوال از وزرا را در دستور كار قرار دهند. اين مطالبه عمومي را با دو نماينده مجلس در ميان گذاشتيم.
احتمال تعمديبودن استمرار آتشسوزي سانچي از سوي چين
اسدالله قرهخاني، سخنگوي كميسيون انرژي مجلس شائبه كمكاري چين را بهصورت جدي مطرح ميكند و ميگويد: سه چهار روز اول، چينيها جديتي براي خاموشكردن آتش نداشتند و براي اين مسئله شرايط جوي، احتمال خطر و مشكل محيطزيستي را مطرح ميكردند. درحاليكه حدود هفت شناور آتشخوار در اطراف نفتكش براي اطفاي حريق وجود داشتند، فقط دو شناور آتشخوار كارهاي اجرائي و عملياتي را انجام ميداد و شبها نيز عمليات اطفا متوقف ميشد. به همين دليل در مجلس اين گمانهزني وجود دارد كه شايد چينيها بيميل نبودند مواد داخل تانكر نفتكش كامل سوخته و روي دريا و سواحل اين كشور، آلودگي زيستمحيطي ايجاد كند و هزينههاي سنگيني براي پاكسازي آن، به چين تحميل شود.
از وزارت خارجه گلهمنديم
قرهخاني در ادامه در پاسخ به اينكه آيا كمكاري وزارت خارجه در اعمال فشار ديپلماتيك بر چين در مجلس مورد پيگيري قرار خواهد گرفت يا خير، ميگويد: انتظار در جامعه بر اين بود كه چون حادثه بهشدت عظيم و فجيع بوده و خسارات انساني آن بالا بود، از همان ابتدا بايد از حداكثر ظرفيت ديپلماتيك استفاده ميكرديم، نه اينكه دستگاه ديپلماسي كشور مسئوليت خود را به كنسولگري در شانگهاي يا شركت ملي نفتكش واگذار كند. اين دو، ظرفيت محدودي دارند و برد اثرگذاري آنها در حد و اندازه اين فاجعه بزرگ نبود و بايد از جايگاه بالاتري به اين موضوع پيگيري ميشد تا چينيها نيز با احساس مسئوليت و جديت بيشتري، حادثه را پيگيري ميكردند. اينكه بعد از ورود وزارت خارجه، سفير ايران در پكن موضوع را پيگيري كند يا وزارت رفاه پس از چهار روز پيگير شوند، معنادار نيست و جاي گله دارد.
طرح سؤال از ظريف در صورت قانعكنندهنبودن گزارش
سخنگوي كميسيون انرژي مجلس با بيان اينكه به عقيده مجلس، دستگاه ديپلماسي از حداكثر توان خود بهره نگرفته است، ميافزايد: شايد دريانوردان در همان انفجار اوليه جانشان را از دست داده باشند كه آن هم مشخص نيست، بااين حال دولت موظف بود از حداكثر ظرفيت استفاده كند. علاوه بر آنكه اين حادثه در سرزميني اتفاق افتاد كه در حيطه مديريت ايران نبود و هر اقدامي كه انجام ميشد، دستگاه ديپلماسي بايد مسير را هموار ميكرد. بنابراين از وزراي مربوطه دعوت ميشود تا در كميسيونهاي مربوطه به پرسش نمايندگان پاسخ دهند و اگر پاسخها در قالب گزارشهاي ارائهشده قانعكننده نباشد، كار به سؤال ميكشد اما ممكن است فعاليتهايي از سوي وزارتخانه انجام شده اما بهصورت رسانهاي اعلام نشده باشد. او با بيان اينكه حرفوحديثهايي درباره قطع رادار چند ساعت قبل از وقوع حادثه وجود دارد، ميگويد: مواردي از اين دست سؤالات بيپاسخي است كه مسئولان بايد به مجلس جواب دهند. علاوهبراين كارشناسان ايران اجازه مصاحبه با خدمه كشتي مقابل را هنوز پيدا نكردهاند و اين نيز محل پرسش است. قرهخاني با اشاره به اينكه با يك توضيح و تشييعجنازه، مسائل خاتمه نمييابد، ميافزايد: منتظر رمزگشايی از جعبه سياه هستيم تا حقايق نامكشوف ماجرا مشخص شود. به گفته اين نماينده مجلس، پيگيريها براي بازگشت پيكر دريانوردان كماكان ادامه دارد، اما تا آن زمان به سبب قطعيبودن مرگ آنها، تشييع جنازه برگزار ميشود.
ابهامات مجلس درباره حادثه نفتكش سانچي
سیدمحسن علوی، سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي (كميسيون پيگيريكننده حادثه نفتكش سانچي)، ميگويد: در پي محولشدن مأموريت رسيدگي به حادثه سانچي از سوي رياست محترم مجلس، محمدمهدی برومندی، نایبرئيس كميسيون، به چين اعزام شد تا مسائل را از ابتدا تاكنون بررسي کند؛ زيرا سؤالات و ابهامات پرشماري درباره اين حادثه وجود دارد. علوي در ادامه با اشاره به اينكه هنوز مسئولان در چين حضور دارند تا اگر ميتوانند اجساد دريانوردان را به كشور بازگردانند تا شناسايي شوند، گفت: مهم شناسايي اجساد است تا خانوادهها حداقل آثاري از عزيزانشان به دست آورند. اين نماينده مجلس با بيان اينكه همكاري برخي كشورها در اين حادثه مناسب نبوده، ادامه ميدهد: بااينحال منتظر هستيم نماينده كميسيون از چين به كشور بازگردد و گزارشها را مكتوب و شفاهي ارائه كند.
كميسيون امنيت ملي درباره سانچي جلسهای تشكيل نداده
سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در پاسخ به اينكه شيوه عملكرد وزارت امور خارجه را پيگيري خواهيد كرد يا خير، ميگويد: در اين زمينه نميتوانم از سوي كميسيون صحبت كنم؛ زيرا دراينباره هنوز جلسهاي تشكيل ندادهايم؛ اما بهعنوان عضو كميسيون امنيت ملي ميگويم از دو، سه دستگاه انتظار پيگيري بيشتري داشتيم.
٣ وزارتخانه در مظان اتهام
علوي با بيان اينكه در اين زمينه از وزارتخانههاي امور خارجه، راهوشهرسازي و نفت انتظار پيگيري بيشتر و عملكرد بهتري ميرفت، ميگويد: از وزارت امور خارجه انتظار داشتيم در اين زمينه با جديت بيشتري ورود كند، حتي آقاي ظريف حضوری به چين سفر و مراودات را برقرار كند؛ اما تحركات خاصي در اين زمينه شاهد نبوديم. جز اينكه سخنگوي وزارت خارجه نكاتي را مطرح كرد، حركت ديپلماتيك ويژهاي را از اين وزارتخانه شاهد نبوديم.
او در ادامه ميافزايد: از وزارت راه نیز انتظار ميرفت به دلیل اينكه اين حادثه مربوط به حوزه فعاليت آنها بود، آقاي آخوندي بهعنوان وزيري كه بايد حضوری مسئله را پيگيري ميكرد، به چين سفر کند؛ اما صرفا مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي به چين مأمور ميشود. اين نماينده با گلايه از وزارت نفت نيز ميگويد: از وزارت نفت نيز بهعنوان مسئول شركت ملي نفتكش، انتظار ميرفت موضوع را با جديت بيشتري پيگيري كند (البته در اينجا بايد گفت وزارت نفت پس از واگذاري اين شركت، متولي شركت ملي نفتكش ايران محسوب نميشود). به گفته او، كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي حتما درباره اين موضوع تشكيل جلسه خواهند داد و دستگاههاي مربوطه را نيز دعوت كرده تا با حضور نماينده اعزامي كميسيون، اين موضوع را بهطور كامل و جامع بررسي كنند. همچنين اين كميسيون موظف است گزارشی را به هيئترئيسه تقديم كند.
ارتباط راداري سانچي قطع نشده بود
هادي حقشناس، معاون دريانوردي سازمان بنادر و دريانوردي، با رد شايعات درباره قطع رادار نفتكش ايراني و كشتي چيني، ميگويد: بههيچعنوان قطع ارتباطي رخ نداده است.
هيچكس نميتواند ادعا كند دريانوردان در لحظات اوليه از بين رفتهاند
حقشناس همچنين در اين گفتوگو با رد گفتههاي منتسب به اين مقام مسئول درباره كشتهشدن دريانوردان در روزهاي نخست حادثه، ميافزايد: چنين موضوعي را من بيان نكردهام. در سازمان، تاجاييكه حداقل احتمال براي نجات دريانوردان وجود داشت، تلاشها ادامه يافت و هيچكس نميتواند ادعا كند دريانوردان در لحظات اوليه از بين رفتهاند. هرچند بررسيهاي كارشناسي نشان ميداد از اين انفجار بعيد است كسي زنده بيرون بيايد؛ اما با احتمال يك در هزار براي زندهبودن دريانوردان، تمام تلاش خود را براي نجات آنها به كار گرفتيم و اگر دوباره چنين شود، باز هم براي اطفاي حريق و نجات دريانوردان با وجود احتمال اندك تلاش ميكنيم و اگر نتوانستيم آنها را زنده بيابيم، براي جستوجوي پيكر آنها وارد عمليات ميشويم. ما از اين كار پشيمان نيستيم. او در ادامه ميافزايد: درباره سه پيكري كه در شانگهاي وجود دارد، طبيعي است شركت ملي نفتكش بهعنوان متولي، آنها را به تهران منتقل خواهد كرد؛ اما درباره دیگران نميتوان اظهارنظر كرد؛ زيرا كشتي يكپارچه آتش گرفت و اكنون نيز در ١٢٧متري كف دريا خوابيده است. اين مقام مسئول در پاسخ به اينكه امكان پيداكردن اجساد وجود دارد يا خير، ميگويد: اين در مراحل بعدي است و اگر تصميم بر استخراج لاشه كشتي باشد، چنين اقدامي صورت ميگيرد. اين اقدام به صرف هزينه نياز دارد.
دستور ويژه دادستان كل كشور به معاون حقوق عامه
در آخرين اخبار، «ميزان» خبر ميدهد حجتالاسلاموالمسلمین منتظری، دادستان کل کشور، با صدور دستور ویژهای به معاون حقوق عامه دادستانی کل، خواستار بررسی علت بروز حادثه نفتکش سانچی شد.