ایران خبر - وعده ترامپ چینی ها را وسوسه می کند

دونالد ترامپ، رئيس جمهور منتخب آمريکا، برنامه صد روز نخست رياست جمهوري خود را اعلام کرد؛ برنامه اي که مهمترين محور آن، تصميم وي ملغي کردن عضويت آمريکا در توافق تجاري دو سوي اقيانوس آرام (TPP) است.

به گزارش ایران خبر، روز گذشته، ترامپ در يک پيام ويدئويي و در تشريح برنامه صد روزه نخست خود، اظهار داشت که آمريکا را از پيمان «همکاري ماوراي اقيانوس آرام» (TPP) که توسط باراک اوباما، رئيس جمهور فعلي آمريکا امضا شده و ناظر بر ارتباط دادن کشورهاي حاشيه اقيانوس آرام به يکديگر بود، ملغي خواهد کرد. اين در حالي است که اندکي پيش از آن، در گردهمايي بين المللي رهبران شماري از کشورها در پرو، نشانه هايي از آنچه بعد از خروج آمريکا روي خواهد داد، قابل مشاهده بود.روزنامه «واشنگتن پست» از جمله مطبوعاتي است که به بررسي اين موضوع پرداخته و در مطلبي تحليلي اشاره مي کند که در صورت خروج آمريکا، اينچنين است که به سرعت براي به دست گرفتن رهبري يک توافقنامه تجاري بين المللي ديگر وارد عمل خواهد شد و متحدين آمريکا همچون استراليا و ژاپن هم چاره اي جز دنباله روي از پکن نخواهند داشت.

هرچند حتي بدون آمريکا نيز توافقنامه مذکور عملاً به تصويب رسيده، نمي توان انتظار داشت مذاکرات مربوط به آن تا مدت زيادي معلق بماند. بر همين اساس، بزرگترين شرکاي تجاري آمريکا از هم اکنون نيز به دنبال يک توافقنامه ديگر هستند. انتظار مي رود در اين توافقنامه جديد، کشورهايي چون روسيه و چين هم که آمريکا آن ها را به عمد از پيمان فعلي کنار گذاشته بود، حاضر شده و نقش ايفا کنند.

در جريان اجلاس رهبران بين المللي در پرو ـ که چند روز پيش برگزار شد ـ کشورهاي مختلف به دو پيشنهاد مطرح از سوي چين که در سايه TPP طرح شده بود، توجه نشان دادند. همزمان با تلاش آمريکا براي به نتيجه رساندن TPP طي چند سال اخير، چين ايده «همکاري اقتصادي جامع منطقه اي» را مطرح کرد که شامل شانزده کشور آسيايي بوده و هم اکنون نزديک به نهايي شدن است. توافقنامه ديگر، «منطقه تجارت آزاد آسيا- پاسيفيک» (FTAAP) نام دارد که حضور 21 کشور حاشيه اقيانوس آرام، از جمله چين، روسيه، اندونزي، کانادا، مکزيک، پرو، شيلي و ايالات متحده در آن پيش بيني شده است.

طي سال هاي گذشته، آمريکا موفق شده بود شرکاي تجاري خود را متقاعد کند که از پيشنهاد دوم فاصله بگيرند و تمرکز خود را بر TPP قرار دهند؛ اما اکنون که توافقنامه مدنظر آمريکا، عملاً مرده به نظر مي رسد، چين و ديگر کشورها ايده FTAAP را جدي در دستور کار قرار داده اند.

فرد برگستون، پژوهشگر ارشد مؤسسه اقتصاد بين الملل پترسون که طراح پيش نويس توافقنامه TPP بود، مي گويد، برداشت وي از نشست اخير پرو آن است که کشورهاي جهان حتي بدون آمريکا نيز آماده به توافق رسيدن در زمينه آزادسازي تجاري هستند. وي مي گويد: «اين کاملاً واضح است که فضاي حاکم بر آنجا (پرو)، واکنشي به يک کُنش بود».

استيو کيوبو، وزير تجارت استراليا در جريان مصاحبه ها و مقالاتي که پيش از اجلاس اخير از وي منتشر شد، اشاره کرد که کشورش در حال حرکت به سوي يک توافقنامه تجارت آزاد جديد است. وي به طور مشخص اشاره کرد، با توجه به ابهامات موجود در سرنوشت TPP، دولت استراليا در حال مطالعه پيشنهاد مطرح از سوي چين در زمينه FTAAP است.

افزون بر اين، پس از ديدار رؤساي جمهور چين و روسيه در حاشيه همان اجلاس، وزير خارجه چين اعلام کرد که دو کشور، در راستاي برقراري تجارت آزاد با يکديگر همکاري خواهند کرد. سران کشورهاي سنگاپور، ويتنام و مالزي نيز تصديق کردند، در حال بررسي طرح ارائه شده از سوي چين هستند. با وجود اين، به نظر مي رسد ژاپن هنوز اميدوار است که ايالات متحده از قصد خود براي خروج از TPP منصرف شود.
ترامپ و مشاورانش مي گويند، TPP توافقنامه مناسب و خوبي براي آمريکا نيست و در اين زمينه، به شمار بالاي صنايع توليدي و ديگر مشاغل اقتصادي در آمريکا اشاره مي کنند که از دهه 1990 و در پي توسعه مبادلات تجاري آمريکا، تعطيل شدند. با اين حال، طرفداران اين توافقنامه معتقدند که خارج ماندن از پيمان جهاني تجارت آزاد، به کارگران آمريکايي ضربه خواهد زد.

در اين ميان، هرچند ديگر کشورهاي دخيل، همواره درهاي خود را به روي اقتصادي به بزرگي آمريکا باز خواهند گذاشت تا در صورت تمايل، به آن ها بپيوندند، براي رسيدن به توافق منتظر واشنگتن نخواهند ماند. در صورتي که آمريکا از پيوستن خودداري کند، پديده اي روي خواهد داد که اقتصاددان ها آن را «انحراف تجاري» مي خوانند؛ يعني به دليل وجود موانع کمتر در ميان کشورهاي عضو پيمان، اين کشورها حتي در صورتي که يک کالاي آمريکايي ارزان تر هم باشد، باز متمايل به خريد آن کالا از هم پيمانان خود خواهند بود، نه آمريکا. اين امر مي تواند صادرات آمريکا را تحت الشعاع قرار داده و کسري تجاري اين کشور را افزايش دهد.

اثر نامطلوب ديگر براي آمريکا آن است که چين، روسيه و ديگر کشورها، به توافقي دست پيدا کنند که بيشتر تأمين کننده منافع خودشان باشد و در آن، منافع آمريکا مورد توجه قرار نگيرد. آمريکا در TPP سعي داشت موضوع «رقابت غيرمنصفانه» را حل کند، اما انتظار مي رود که چين مقررات آسان تري در نظر بگيرد تا شرکت هاي خودش راحت تر توان عمل داشته باشند. در موضوع حقوق مالکيت معنوي هم ممکن است توافقنامه جديد به اندازه TPP سخت گيرانه نباشد.

برگستون مي گويد: «اين واقعاً رقابتي براي بناي معماري فعال ترين بخش اقتصاد جهان است. اگر ما اکنون خارج شويم، به اعتقاد من مباحثات ادامه خواهد يافت و فرايند همگرايي نيز به پيش خواهد رفت، اما البته به احتمال زياد بر اساس مدل مدنظر ديگران».

رئيس جمهور چين نيز در واکنش به اين وعده ترامپ اعلام کرده است: پکن تجارت جهاني را درصورت خروج آمريکا از توافق دو سوي اقيانوس آرام تقويت مي کند.