ایران خبر - حرم امام راحل ، از ماه من تا ماه گردون!

با برپایی باشکوه و آبرومندانه مراسم سالگرد امام راحل در حرم ایشان و امکان حضور مجدد مردم در این مکان، شاید بتوان با دید بی طرفانه تری به اظهارات مخالفان و موافقان شکل و شمایل جدید حرم پرداخت.

«نمي دانم در مرقد مرحوم امام چه كرده اند ولي اگر راست باشد چيزهايي كه مي گويند بايد واقعا ترسيد، من از حدود پانزده سال قبل نوشته ام كه ساختن گنبد و بارگاهي به اين شكل با ضريح و تنظيم زيارتنامه و استفاده از عبارت " السلام عليك يا روح الله " و تكرار كلمه "حرم " امام و ... يك خطاي راهبردي وحشتناك است كه كمترين و كوچكترين آسيبش به باورهاي ديني عوام است.
به راحتي مي توان فهميد وقتي يك فرد معمولي اين گنبد طلايي و استفاده از اين كلمات را مي بيند دچار چه سوء تفاهم هايي نسبت به مسايل اساسي اعتقادي خود مي شود (حتى به زبانم نمي آيد كه بگويم برخي جوانان به خودم چه گفته اند و شرم دارم بنويسم كه زبانم لال به خاطر همين در چه چيزهايي تشكيك كرده اند) و تعجب مي كنم چرا علما و فقهايي كه بعضا حتى در اضافه شدن شهادت ثالثه در اذان و اقامه محتاطند و مي گويند ترجيحا به شكلي ادا شود كه جزئيت از آن فهميده نشود چرا در مورد تعامل برخي با امام راحل مانند ذوات مقدسه معصومين عليهم السلام سكوت كرده اند؟ و تعجب بيشتر من از كساني است كه دلبسته امام خميني هستند و مي دانند روح مطهرش در همان قبر از اين كارها راضي نيست و جلوي اين كارها را نمي گيرند.»
اینها بخشی از نخستین انتقاداتی است که به نحوه بازسازی حرم حضرت امام خمینی شد ، "محمد رضا زائری"،روحانی سرشناس، علاوه بر مطالب فوق، یادداشت دیگری را نیز منتشر کرد و با طرح این احتمال که بناست حرم جدید امام (ره) را رهبری معظم انقلاب افتتاح کنند،با مخاطب قرار دادن ایشان نوشت: «رهبر بزرگوار و فرزانه انقلاب، حضرت آيت الله خامنه اي، الهي من فدايتان بشوم، جماعت پوست خربزه اي آماده كرده اند كه روز چهاردهم خرداد زير پاي شما بياندازند ، گفته اند شكل و شمايل جديد مرقد امام راحل را قرار است شما افتتاح كنيد! عقلم مي گويد شما زيرك تر از آنيد كه بازي جماعت را بخوريد ولي امان از اين دل كه نگران و بي قرار است، همه اش مي ترسم برخي ملاحظات باعث شود زير بارشان برويد و كوتاه بياييد. آقا الآن شما تنها اميد ملت براي ايستادن پاي آرمانهاي انقلابي امام هستيد و همه كساني كه نقطه اساسي مشكلات را در انحراف از شعار انقلاب مستضعفين و پابرهنگان و گرايش به اشرافيت و رفاه طلبي برخي مسؤولان مي دانند ( فارغ از گرايش هاي سليقه اي و سياسي و ... ) فقط الآن به ايستادگي و قاطعيت شما دل خوش كرده اند. آقا جان تو را به جدتان شما زير اين بار نرويد، بگذاريد آيت الله هاشمي رفسنجاني اين شكل و شمايل جديد را افتتاح كنند ، نگذاريد ميليونها نفر جانباز و آزاده و مادرشهيد و بسيجي اميدشان به قاطعيت و ايستادگي شما لطمه بخورد ...»

*اعتراض روزنامه جمهوری اسلامی، پر سرو صدا ترین اعتراض

اما در واقع اصلی ترین اعتراضهای رسانه ای زمانی آغاز شد که مسیح مهاجری در شماره 28 اردیبهشت روزنامه جمهوری اسلامی از شکل و شمایل جدید حرم انتقاد کرد و به گفته خود به« اشرافیت حاکم بر بارگاه امام خمینی» معترض شد.
مهاجری نوشت: «فقط کسانی که امام خمینی را از نزدیک دیده‌اند و با زندگی واقعی ایشان آشنائی دارند می‌توانند با مشاهده این همه تشریفات و زرق و برق ظاهری مربوط به حرم، به این نتیجه برسند که آنچه به بهانه تکریم امام در مجموعه حرم ساخته شده، با فرهنگ مورد نظر خود ایشان منطبق نیست.»

*تولیت پاسخگو باشد !

وی در ادامه با یادآوری خاطرات امام در مخالفت با بازسازی حسینیه جماران نوشت: «تولیت آستان حضرت امام(ره) باید توضیحاتی را درباره ساخت‌وسازها بدهد و بگوید چگونه این سازه‌ها قرار است مردم را به یاد آرمان‌های امام بیندازد! و توضیح دهند اگر امام (ره) زنده بود، با چنین برج و بارویی چگونه برخورد می‌کرد همان امامی که به اعتراف دوست و دشمن دلش برای مستضعفین می‌تپید وقتی در کشورمان حدود ۶ میلیون نفر هستند که می‌خواهند اما نمی‌توانند کار کنند، آدم‌هایی که کهولت سن یا بیماری توان‌شان را گرفته و همه نگاه‌شان به کمک‌های دولت است. کمیته امداد و بهزیستی از این افراد حمایت می‌کنند اما با مستمری‌های ماهانه‌ای که در بیشترین حالت به ۱۰۰هزار تومان در‌ ماه هم نمی‌رسد نمی‌توان از پس «بخور و نمیر» زندگی در روزگار نان سنگک ۱۲۰۰تومانی برآمد»
اما پس از انتشار تصاویر بازسازی صحن در سایت جماران برخی افراد، شخصیت‌های سیاسی، گروه‌های دانشجویی و ... نیز به اظهار نظر در خصوص ساخت و سازهای صورت گرفته در حرم امام راحل پرداختند و این اظهار نظرها به میان عموم مردم نیز کشیده شد.
صحبت‌ها و اظهار نظرهایی که بیش از هر چیزی ساده‌زیستی امام راحل در آن مطرح و عنوان می‌شد و اینکه اگر امام خمینی زنده بودند اجازه این ساخت‌و‌سازها را نمی‌دادند.

* امام ما تا امام «آنها»
"خبرگزاری فارس" در مطلبی - با عنوان از امام ما تا امام «آنها»- نوشت «این سازه با تفکر امام راحل هیچ شباهت و تناسبی ندارد. همان امامی که وقتی آقای جمارانی قصد داشت حسینیه را از لحاظ ساختمانی و فرم عمومی اش تغییر بدهد و به اصطلاح مُدِرن کنند، اجازه این کار را ندادند. »

*دیگر از آن مرقد امام مستضعفین و پابرهنگان خبری نیست

"روزنامه کیهان" نیز در یک یادداشت انتقادی نوشت «این روزها اگر راهتان به حرم مطهر امام خمینی(ره) افتاده باشد حتما خواهید دید که دیگر از آن مرقد امام مستضعفین و پابرهنگان خبری نیست بلکه با قصری باشکوه روبه رو می‌شوید که نمی‌تواند نماد امام مبارز و مخالف کاخ‌نشین‌ها باشد. ... جالب است که گفته می‌شود بانیان امر برای توجیه این مسئله مدعی شده‌اند که با نگاه به پانصد سال آینده! دست به ساختن چنین قصر باشکوهی زده‌اند!»

*بنای حرم باعث عزت و غرور جامعه می شود

هرچند ،برخی رسانه های عمدتا همسو با فارس و کیهان ، در قامت دفاع از این ساخت و سازها ظاهر شدند. به عنوان مثال سایت اصولگرای مشرق به نقل از « عباس سلیمی نمین»این مساله را از اشرافی گری جدا کرد و نوشت: «ما اگر برای اماکن عمومی خود خرج کنیم مثلا فرض کنید که سالن‌های تئاتر زیبا بسازیم که همه بتوانند بروند و هنر معماری و مهندسی ما آنجا کاملا بروز پیدا کند نه تنها هیچ اشکالی ندارد و موجب غرور و عزت جامعه می‌شود، بلکه داشتن بناهایی مثل مسجد شیک و مدرن و مجهز همچون مصلی تهران موجب تحقیر جامعه نخواهد بود چرا که این متعلق به همه است از این رو درباره مرقد حضرت امام نیز اینگونه است که اگر با عظمت ساخته شود اشکالی ندارد و نمی‌توانیم بگوییم به طور مثال چون امام علی (ع) ساده‌زیست بود باید حرمش نیز خاکی باشد. نباید این دو مقوله را در هم آمیخت. »

*مجلس تحقیق کند!

اما در مقابل عملکرد منتقدان از مرز یادداشت های رسانه ای و استاتوس های فضای مجازی فراتر رفت و کاربه جایی رسید که جعفر شجونی عضو جامعه روحانیت در گفت و گویی از« ضرورت تحقیق و تفحص در این خصوص و جلوگیری از دله دزدی ها سخن گفت. »

*بناری حرم برای تکریم مردم است

بعد از آن بود که متولیان مرقد امام خمینی نیز به واکنش نشان دادند،«محمد علی انصاری» دبیر ستاد بزرگداشت مراسم «ارتحال امام خمینی» در جواب منتقدان گفت که «حرم امام خانه مردم و خانه تکریم و تعظیم مردم است. ... ما از این که انتقاد بشنویم و به ما گفته شود که کجای کارتان اشتباه است و همچنین از این که در آینده از ما محاسباتی خواسته شود استقبال می‌کنیم اما اگر کسی عنوان کند که چون امام ساده بود پس نباید حرم داشته باشد؛ شاید آن فرد دوست نداشته باشد که مردمی که به حرم می‌آیند آرامش داشته باشند. ... نمی‌توانستیم روی سازه کاه گلی بنا کنیم و بگوییم سادگی یعنی این، اصلا به نظر من چنین رویکردی یک کاریکاتور است.»
وی تاکید کرد: «بزرگانی هستند که حرم آنها می‌بایست مجلل باشد. هر کس هم که نمی‌تواند این مسائل را تحمل کند یا از حسادت اوست یا از نادانی.»

*تیتر رسانه ها :هشدار سپاه به منتقدان بازسازی

در ادامه این اتفاقات، بعد از ظهر 11 خرداد ماه مطلبی با تیترهای مختلف بر روی تلکس خبرگزاری‌ها و متعاقب آن سایت‌های مختلف خبری قرار گرفت که تیتر «هشدار سپاه به منتقدان بازسازی حرم امام خمینی» بیش از سایر تیترها در واکنش به گفته های سردار شریف مورد استفاده قرار گرفت... وی پس از تشریح اقدامات و برنامه‌های سپاه و بسیج در گرامیداشت بیست و ششمین سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) عنوان کرده بود: « طی چند روز اخیر شاهد برخی واکنش‌ها نسبت به بازسازی حرم مطهر حضرت امام (ره) در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بودیم، هر چند پیشنهادات و انتقادات مطرح شده پیرامون این موضوع از سر دلسوزی است اما باید با هوشمندی مراقبت کرد تا خدای ناکرده به نوعی عمل نشود که موجبات سوء استفاده دشمنان امام و انقلاب فراهم آید.
وی افزود: اینکه شبکه منفور و فاسد BBC به عنوان بوق رسوای استعمار پیر انگلیس با سوء استفاده از نظرات مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی رندانه و با خباثت بخواهد ساده زیستی امام (ره) را مطرح کرده و ساخت و ساز حرم با شکوه امام (ره) را مغایر با ساده‌ زیستی امام (ره) جار بزند بسیار مضحک و خنده‌دار است.
مسئول روابط عمومی کل سپاه با شاهد گرفتن فضاسازی‌های پیرامونی انتشار اخبار 175 شهید غواصی در روزهای اخیر توسط رسانه‌ها بیگانه و ضد انقلاب تصریح کرد: ملت ایران به ویژه نسل فهیم، آگاه و هوشمند جوان کشورمان با آگاهی از نیات و مقاصد شوم دشمن در خصوص غواصان شهید و نیز بازسازی حرم امام (ره) سناریوسازی‌های آنان را مانند همیشه ناکام و با شکست مواجه خواهد ساخت.»

*مقبره افراد نشان دهنده احترام زندگان به مردگان است

خبرگزاری بین المللی قرآن ،نیز در دفاع از شکل جدید حرم نوشت: « مقبره افراد نشان دهنده احترام زندگان به افراد فوت شده هستند نه نشان دهنده نحوه زندگی و تفکر افراد فوت شده. البته مکان‌هایی مانند اهرام مصر وجود دارند که به دستور فراعنه و در زمان حیاتشان ساخته شده‌اند اما مقبره بزرگان حقیقی تاریخ بشریت همیشه به دست بازماندگان آنها و بر مبنای احترام مردم و دوست‌داران آنها ساخته می‌‌شود.
تصور کنید وارد یک کشور (هر جای دنیا که باشد) و وارد یک شهر(در هر کشوری که باشد) شده‌اید. به شما می‌گویند قرار است شما را بر سر مزار یکی از تأثیرگذارترین انسان‌های آن سرزمین ببرند، فردی که خدمتی بزرگ به کشورش کرده است. چه انتظاری از مقبره‌ای که قرار است ببینید، دارید؟ اگر با مقبره‌ای نامناسب در مکانی نامناسب مواجه شوید چه فکری می‌کنید؟ آیا در میزان احترام و شأنی که مردمان آن سرزمین برای بزرگان خود قائل هستند شک نمی‌کنید؟

*مقبره ساختن برای بزرگان همیشه در تاریخ ایران یک سنت بوده و هست

این رسانه در ادامه می نویسد: حافظیه و سعدیه شیراز، مقبره فردوسی، مقبره عطار و یا مقبره شهریار را به خاطر بیاورید و تصور کنید آرامگاه این هنرمندان بزرگ سنگ ساده‌ای در یک قبرستان عمومی بود؛ (همچنان که قبر سهراب سپهری هست و هر بولدوزری به راحتی چینی نازک تنهاییش را می‌شکند) چه می‌شد؟ نگاهی گذرا به امامزادگان ایران در شهرهای کوچک و بزرگ در طول تاریخ بیندازید، نگاهی به محل به خاک سپاری بزرگان کشورهای مختلف داشته باشید، مقبره ساختن برای بزرگان همیشه در تاریخ ایران یک سنت بوده و هست و هرگز این مسئله مطرح نمی‌شد که چون فلان فرد زندگی ساده‌ای داشته پس باید محل خاک سپاری وی هم در جای ساده‌ای قرار داشته باشد و چون یک فرد اشرافی بوده باید برای وی مقبره‌ای اشرافی ساخت.
محل به خاک سپاری و مقبره بزرگان بسته به نگاه اطرافیان، عموماً نشانی از احترام و تلاش برای حفظ یاد و نام آنها بوده و هست و البته نباید از یاد برد که افراط همیشه و در هر کاری مضموم است، در این کار هم یقیناً نباید افراط و تفریط صورت گیرد.

* آیا اکنون هم نباید حسینیه جماران را سفید‌کاری کرد؟

علی‌محمد بشارتی جهرمی، یکی از فعالان دوران انقلاب و وزیر کشور اسبق در این باره گفت: «اگر ما می‌خواستیم در زمان امام حسینیه امام را گچ‌کاری کنیم امام نمی‌گذاشتند. اما این به این معنی نیست که الان نباید حسینیه را سفیدکاری کرد. معنی آن هم این نیست که امام را باید در بقعه‌ای عادی و قدیمی به خاک می‌سپردیم. رهبر انقلاب اسلامی یک چهره بین‌المللی هستند و خیلی جالب نیست که انبوه مقام‌ها، شخصیت‌ها و مردمی که می‌خواهند به دیدن ایشان بیایند ببینند که ایشان در قبرستان عمومی به خاک سپرده شده‌اند.»

* اصولاً امام عادل را نباید با امام معصوم مقایسه کنیم

بشارتی افزود:« در عین حال اکیداً نظر من این است که نباید امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی را با امام رضا(ع) مقایسه کنیم. اصولاً امام عادل را نباید با امام معصوم مقایسه کنیم. هر چه در خصوص امام رضا(ع) صورت گرفته درست و بجا بوده چون مردمی که برای امام رضا نذر می‌کنند، اغلب این نذر را برای توسعه و تعمیرات می‌کنند. برای حرم امام هم باید محلی در شأن ایشان می‌ساختیم. اما صحبت کردن در خصوص ساختمان‌های اطراف را به بعد موکول می‌کنم.»

*حرم با نذورات مردم بازسازی شد

کرمی، رئیس هیئت مدیره انجمن فعالان روابط عمومی ایران اما با تأکید بر این مسئله که حرم مطهر امام با عشق و علاقه و همچنین از طریق هبه‌ها و نذورات مردم ایران و چه بسا مردم جهان ساخته شده‌ است، گفت:« از 26 سال پیش ساخت حرم توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته انقلاب، بنیاد مستضعفان و جهاد سازندگی، شروع شد، با این حال تمام عاشقان امام از سراسر کشور نذوراتی داشتند و همه این کمک‌ها در طول پروژه ساخت حرم استمرار پیدا کرد و باعث شد بنای حرم امام بنایی معظم باشد.

* به خود امام نسبت ندهیم

وی گفت: البته ما باید شخصیت ساده زیست امام را و ذی طلبگی و توجه ایشان به مستضعفان و پابرهنگان را به درستی تبیین و ترویج کنیم. امام ... در زمینه مسائل شخصی و حکومتی برابر آنچه که از زندگی شخصی ایشان و رفتار حکومتی ایشان به جامعه منتقل شده کمال ساده زیستی و امساک را داشتند، به طوری که وزیر امور خارجه وقت دومین ابر قدرت دنیا یعنی شوروی سابق در مواجهه با منزل و محل ملاقات امام، از سادگی آن به شدت تحت تأثیر قرار گرفته بود.

کرمی گفت: کاری که در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده این است که با وارد کردن شبهه به حرم مطهر امام خمینی(س) آن را با شخصیت و افکار امام در تقابل قرار داده‌اند، این در حالی است که اگر حتی از کارگزاران نیز اشتباهی سر بزند، نباید آن را به خود امام نسبت دهیم. با این وجود باید در کنار فراهم کردن امکان آسایش زائران حرم مطهر امام، مراقب باشیم سادگی و مردمی بودن امام نیز حفظ شود.»

*نمادی از انقلاب و اسلام

سید صادق حسینی ، روزنامه نگار نیز در این باره نوشت : «روشن است طراحان این مجموعه تلاش کرده اند حرم حضرت امام خمینی به عنوان یکی از «نمادهای» قابل توجه هنر و معماری ایرانی «در تاریخ ماندگار» شود. این همان دلیلی است که بر مبنایش «برج میلاد» تهران ساخته شد. برجی که «نماد» شهرسازی مدرن در ایران شده و مرکزی فرهنگی - اجتماعی.
این «نماد سازی» که در سایر عرصه های سیاسی(انتخابات)، علمی(دانش هسته ای) و صنعتی کشور به شدت پیگیری شده، در عرصه معماری نیز در طرح توسعه حرم امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه (س)، مصلای تهران و مسجد جمکران در قم دنبال شده و قرار است به صورت یک مجموعه منسجم و یک پارچه در حرم حضرت امام خمینی(ره) پیاده سازی شود؛ مجموعه ای با کارکردها و فضاهای متفاوت که قرار است نماد معماری عصر انقلاب اسلامی و در شان نظام باشد.
همان طور که مساجد تاریخی ایران و حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) هر کدام از جمله شاهکارها و نمادهای ماندگار معماری ایرانی و اسلامی در عصر خود بوده اند، طراحان مرقد امام خمینی (ره) نیز با چنین بینشی نشان داده اند که می خواهند حرم امام همچون اندیشه هایش به عنوان یکی از شاهکارهای عصر انقلاب اسلامی در تاریخ ماندگار شود.»

*زائری: رهبر انقلاب برای افتتاح نیامد

پس از حضور رهبر معظم انقلاب در حرم امام و سخنرانی ایشان ، محمد رضا زائری که پیش از این خواسته بود حضرت آیت الله خامنه ای به مراسم افتتاح حرم نروند، نوشت : « بدون تعارف و مجامله عرض كنم كه دوستان اگر پستهاي قبلي را ببينند اصلا از ابتدا بحثي كه من مطرح كردم در مورد حضور رهبر انقلاب در اين مراسم نبود كه به طور طبيعي معلوم بود تشريف خواهند برد بلكه بحث از جايي شروع شد كه من مطلع شدم كه مي خواهند روبان و قيچي بياورند و افتتاح شكل و شمايل جديد مرقد را به اسم ايشان تمام كنند.

از اين نگراني چيزي در صفحه شخصي خود نوشتم و خوشبختانه با همدلي و همراهي دوستاني ديگر هم مواجه شد و بعد هم مطلع شدم كه خوشبختانه تذكري داده شده و برنامه را تغيير داده اند و رهبر انقلاب صرفا براي سخنراني به مرقد امام تشريف مي برند و بعد هم ايشان آنجا به تقابل شخصيت و آرمان امام با اشرافي گري تصويح كردند.

حالا به صراحت و صداقت عرض مي كنم كه حتى اگر حضرت آقا براي افتتاح هم مي رفتند قطعا بايد من و همه با همين شفافيت و متواضعانه تسليم تشخيص و تصميم ايشان مي شديم و سر اطاعت به زير مي انداختيم. همان گونه كه معتقدم با صراحت بايد نظر خود را مطرح كنيم اين هم اعتقاد من است كه بعد از نظر رهبري بايد تسليم باشيم. »

به نظر می رسد هم عمده منتقدان به شکل جدید حرم حضرت امام دلسوزانه به این مساله نگاه کرده اند و هم موافقان، از مجموع گفته های این دو دسته، -اگر از اظهارات مغرضان چشم پوشی کنیم،- با وجود تفاوت بسیار در انتظار آنها از حرم جدید بنیانگذار انقلاب، هر دو گروه خواهان توجه عموم به شخصیت و بزرگی امام راحل هستند اما هر کسی از ظن خود به این موضوع نگریسته است و یکی با ساده بودن خواهان این جلب توجه است و دیگری با شکوه و جلال...