به گفته برخی کارشناسان، شدت بارندگی چند روز گذشته در تهران در ٢٥ سال اخیر بی سآبقه بوده است، اماری که البته از قول احمد صادقی ، رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران هم تکرار می شود ، اما تایید نه! با این توصیف ایا تهرانی ها هم باید منتظر یک بحران غافلگیرکننده همچون شیراز و گلستان بودند؟ اگر ساکن تهران یا یک مسافر نوروزی خوش‌شانس در پایتخت بوده باشید ، قطعا اذعان می کنید که با وجود بارندگی های شدید و طولانی، دچار حادثه تلخ و یا گرفتاری شدیدی در خیآبانها و معآبر شهر نشده‌اید، اخبار رسمی و غیر رسمی از رسانه ها و شبکه‌های مجازی هم به نوعی نشان‌دهنده وضعیت تقریبا پایدار تهران است؛ اما این شرایط محصول چه اقداماتی است؟ پاسخ به راهکارهایی بر می گردد که شهرداری تهران را یک گام جلوتر از سایر شهرداری ها قرار می دهد. البته برخی هم معتقدند که سیل غافلگیرکننده شیراز و گلستان زنگ خطری برای مسئولان بوده است . احمد صادقی در گفتگو با «ایران» در آبتدا به گزارش‌هایی اشاره می کند که تهران را از امروز بعد از ظهر در وضعیت ارامش قرار داده است. به گفته او بیشترین شدت بارش ها در ساعت ١٥:٣٠ تا ١٩:٣٠ دیروز بوده است. او اگرچه آبگرفتگی و جاری شدن آب در معآبر و خیآبان های تهران را انکار نکرد، اما به شهروندان اطمینان داد که با توجه به حجم ٣٠ میلی متر بارندگی در روز گذشته، این وضعیت کاملا طبیعی و منطقی بوده و مشکل جدی گزارش نشده است.
دیروز البته تیترهای تعجب برانگیزی از وضعیت تهران سر از شبکه های مجازی و اجتماعی در آورد. برخی از وقوع سیلآب در بزرگراه امام علی و بولوار آبوذر خبر دادند و البته روان شدن آب به سمت جنوب تهران ، نگرانی های زیادی را برای اهالی جنوب شهر بوجود آورد. صادقی دراین باره اگرچه روان شدن آب را رد نمی کند اما با جدیت از عدم وقوع سیل در تهران خبر می دهد و می گوید که نقاط حادثه خیز و پرخطر همچون رود دره ها و رودخانه های منتهی به تهران را کاملا تحت کنترل داشته و پیش از وقوع هر اتفاق ناگواری دستور به تخلیه و تعطیلی تفرجگاه ها و ممنوعیت پارک خودرو در کنار رود دره‌ها داده اند. تهران هم اکنون هفت رود دره همچون فرحزاد و کن دارد که همگی تحت کنترل مدیریت شهری هستند.به گفته او، لایروبی های گذشته، جمع آوری آبهای سطحی و اقدامات خاکریز آب که برای بسترهای آرامش در نظر گرفته شده بود، با توجه به حجم بالای بارندگی، سیلابی شدن رود دره‌ها را مدیریت کرد. او درباره جاری شدن آب در بولوار آبوذر به رودخانه اشاره می کند و معتقد است که فقط دبی آب بالا آمده و سیلی رخ نداده است. درصورتیکه اگر این حجم بارش در سالهای گذشته رخ می داد ممکن بود تلفات و خسارات زیادی به بار اورد. او در این زمینه به تعطیلی معادن شن و ماسه در مسیر کن طی ٣ سال گذشته هم اشاره می کند که جزو مکان های پر خطر محسوب می شده و حالا یک معدن متروکه است و براین اساس گودال ١٨٠ هکتاری که در نزدیک آن وجود دارد را هر لحظه رصد می کنند.
اما مهم ترین اقدام به تهیه طرح مطالعاتی جامع مدیریت بحران شهر تهران بر می گردد که در سال ٨٢ به تصویب هیات دولت رسید و پایتخت را تنها شهری قرار داد که دارای این طرح جامع است! جالب اینکه اقداماتی که در چند روز اخیر صورت گرفت ، همگی براساس این طرح بوده است.طرحی که در زمان تهیه از مشاوران خارجی و بویژه کشورهایی مثل ژاپن که درگیر حوادث طبیعی هستند، کمک گرفت. طرحی که موجب شد گزارش آبگرفتگی شدیدی در تهران گزارش نشده و حتی ترافیک هم روان باشد!
در حوزه آمادگی با بحران نمره قآبل قبولی نمی گیریم
به گفته علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران مواجهه مناسب با بحران، محصول مجموعه ای از اقدامات در کوتاه مدت نیست. البته طبیعتا آمادگی در برابر بحران، به منزله مجموعه ای از اقدامات در کوتاه مدت، بخش قابل توجهی از مدیریت و برنامه ریزی برای کنترل بحران را تشکیل می دهد. اما فراتر از مرحله مقابله با بحران، به عنوان مجموعه ای از اقدامات در کوتاه مدت، باید توجه داشت که اساسا راه حل اساسی مواجه با بحران، پیشگیری از بحران است.
اعطا در گفتگو با ایران با بیان اینکه پیشگیری از بحران یعنی مجموعه ای از راهبردها که جهت گیری کلی را مشخص می کنند و اقدامات و طرح و برنامه هایی متناسب با انها در دستور قرار می گیرد، به ایران می گوید: در طرح جامع تهران که برای یک افق 20 ساله در سال 86 به تصویب رسیده است، دو راهبرد از راهبردهای هفده گانه، مشخصا به مساله مدیریت بحران و ایمن سازی در برابر سوانح طبیعی از قبیل سیل و زلزله می پردازد. چشم انداز طرح، متناسب است با چشم انداز بیست ساله کشور. طبیعتا بر این اساس، می بایست در تعیین محدوده های سیل خیزی در مسیرهای سیلاب اصلی شهر، و تعیین ضوابط و مقررات و پهنه بندی در حوضه‌های آبریز رودخانه های مشرف به تهران، جلوتر می‌بودیم و کارهای جدی‌تری انجام می دادیم. اما چنین نشده است. یا اینکه، انتظار می رفت در شهری که مساله انکار ناپذیر آن مساله زلزله است، در بحث گسل های اصلی و فرعی شهر، ضوابط و مقررات و پهنه بندی های انها حساسیت بیشتری به خرج می دادیم، اما اینگونه عمل نکرده ایم. اینها مسایلی است که در طرح جامع مصوب 86، به عنوان راهبردهای توسعه شهر مطرح بوده است. اما بخش عمده آنها، نهایتا، به عنوان مجموعه ای از توصیه های اخلاقی روی کاغذ باقی مانده است.
با این توصیف شهر در برآبر بحرانها چه میزانآ دارد؟ اعطا به این سؤال اینطور توضیح می دهد؟ فارغ از جهت گیری های کلی توسعه شهر، که به گمانم چندان نمره قبولی در آن نمی گیریم؛ شهرداری ها در حوزه آمادگی در بابر با بحران به معنای اقدامات در کوتاه مدت و در حوزه مقابله با بحران در زمان بحران، تلاش بسیاری می کنند و بعضا خوب تجهیز شده اند. من روز گذشته در زمانی که خطر سیل در تهران جدی بود، یعنی در زمانی که باران شدید شده بود، به مرکز کنترل ترافیک شهرداری رفتم. از این مرکز می توان شریان های اصلی و نقاط مهم شهر را رصد کرد. غیر از مسوولین حوزه معاونت ترافیک و حمل و نقل، این مرکز مورد استفاده حوزه معاونت خدمات شهری هم هست. از این مرکز که مناطق مختلف را رصد می کنید، اقداماتی که در سطح مناطق انجام می گیرد، خب مشخص است که در سطح مناطق در حوزه خدمات شهری و مقابله با این قبیل مسایل، امادگی خوبی وجود دارد. مهارت ها بسیار بالاست. در صف و در ستاد، مهارت ها بالاست. اما در حوزه مقابله با سوانح طبیعی، از قبیل سیل یا مثلا زلزله، نوعا مسایلی که با آنها مواجهیم، انباشت مشکلات است و دلیل آن هم عمدتا، جهت¬گیری¬های نادرست در توسعه شهر است. تحلیل عوامل موثر البته بحث دیگری است./روزنامه ایران
