آبی در تالاب هامون نمانده و از آنجا که جنس خاک این تالاب ریزدانه است، سبب می‌شود با اندک بادی بر خیزد و ذرات معلق اش برای مردمی که در شمال سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند دردسر ساز شود؛ چندین کانون بحران ریزگردها در تالاب هامون شناسایی شده که این کانون‌های بحران مختص سیستان نیست بلکه در تالاب هامون حوزه افغانستان نیز وجود دارد.
این مردم حالا نه آب دارند، نه نان و نه هوا و این‌که تا حالا زنده مانده‌اند جای شکرش باقی است. از زمان شروع بادهای 120 روزه سیستان، آلودگی هوا از مرز 60 برابر حد مجاز عبور کرد و روزانه صدها نفر روانه بیمارستان‌های منطقه شدند؛ در آماری دیگر آمده از هشتم تا 12 شهریور 1066 نفر به مراکز درمانی و بیمارستانی مراجعه کردند که 899 نفر سرپایی درمان و 167 نفر برای ادامه درمان بستری شدند که اغلب شامل بیماران تنفسی، چشمی و قلبی بودند.
به گفته شهنوازی، مدیر کل ستاد بحران استانداری سیستان و بلوچستان، وزش بادهای 120 روزه سیستان امسال شدت بیشتری نسبت به سال های گذشته داشته به طوری که از 21 مرداد تا سوم شهریور بیش از 155 میلیارد تومان خسارت به بخش‌های مختلف وارد کرده و فرمانداران در حال برآورد کلی میزان خسارت‌های وارد شده هستند که به محض اعلام به اطلاع مردم خواهد رسید.
حبیب‌الله دهمرده، نماینده زابل در مجلس نیز در تذکری از رییس جمهور انتقاد کرده که چرا به مساله خشکسالی و ریزگردهای ویرانگر سیستان و بلوچستان که تبدیل به فاجعه شده طبق قول‌های داده شده رسیدگی نمی‌شود؟
او گفته "آقای رییس جمهور! برای برون رفت از وضعیت کنونی، پیشنهادات متعدد کوتاه و بلند مدت به شما ارسال شده است و دستور اجرای آن را داده‌اید، ولی آیا پیگیری کرده‌اید که چند درصد از این دستورات اجرایی شده است؟ آیا می‌دانید که مردم هیچ درآمدی ندارند. در آب شرب مشکل جدی وجود دارد و آیا اطلاع دارید مردم در حال ترک استان و پیوستن به حاشیه شهرها هستند؟"
دهمرده از روحانی پرسیده " آیا حاضر هستید برای چند روزی در سیستان‌وبلوچستان زندگی کنید؟ اگر شما جای مردم بودید چه می کردید؟ چرا به وظایف ذاتی خود عمل نمی‌کنید؟ مردم چه گناهی کرده‌اند که باید این همه مجازات شوند؟"
هوشنگ ناظری، فرماندار زابل نیز در گفت و گو با ایسنا از منابع طبیعی خواسته برای جلوگیری از حرکت شن‌های روان و بیابان زدایی اقداماتی انجام دهند و خاطرنشان کرده، نهر شیردل و نیاتک قبل و بعد از پیروزی انقلاب ایجاد شده اما در چند سال اخیر شاهد هیچ عملیاتی در بخش منابع طبیعی نبوده که با توجه به شرایط خشکسالی در سیستان در این حوزه باید فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده و این مسائل به صورت جدی پیگیری شود.
وی بر این عقیده است که در شرایط خشکسالی به مراتب مدیریت تالاب‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است، چون خشکی تالاب هامون معضلاتی همچون برخواستن ریزگردها را به دنبال دارد، اما در ترسالی که نیزارها در تالاب ایجاد می‌شود شرایط تالاب هامون از هر نظر از حالت بحران خارج می‌شود؛ البته در ترسالی چگونگی مدیریت تالاب‌ها مهم است به این دلیل که تعلیف دام‌ها در منطقه سیستان اتفاق می‌افتد و تردد دام در این منطقه بیشتر می‌شود، از این رو این امر باید کنترل شود تا نیزارها از بین نروند و به دنبال آن حرکت شن‌های روان از بستر هامون شروع نشود.
او تاکید کرده، برای بیابان‌زدایی منطقه سیستان باید طرح‌های پنج ساله و ده ساله طراحی شود که به شکل مداوم پیوسته و وابسته کار انجام شود تا به اصطلاح مشکل ریزگردها یا شن‌های روان در منطقه سیستان برطرف شود، در غیر این صورت اگر کارها گسسته و منقطع باشد بی فایده خواهد بود و نتیجه‌ای نخواهد داشت.
ناظری اضافه کرده که با توجه به این‌که ریزگردها هر دو کشور ایران و افغانستان را تحت تاثیر قرار داده اند باید مقامات افغانستان و ایران برای مهار ریزگردهایی که در پی وزش باد در هوا معلق می‌شوند با یکدیگر در تعامل باشند و از طرفی در حوزه ایران برای مهار ریزگردها نباید بیش از این منتظر ماند و باید کانون‌های بحران داخل منطقه مدیریت شود.
او از مراکز دانشگاهی و علمی به خصوص دانشگاه زابل کمک خواسته که بر روی قضیه تالاب هامون کار کنند؛ این مسئول در تماس با دانشگاه زابل درباره مطالعات صورت گرفته در زمینه ریزگردها سوال کرده اما متاسفانه هیچ‌کدام از آنها حتی پیشنهادی در این باره نداشتند.
ناظری از محیط زیست به عنوان متولی این موضوع نیز خواسته که به شکل پیوسته در این راه حرکت کند.
گودرزی، کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان پیش‌بینی کرده بر اساس نقشه های همدیدی و آینده‌نگری تا اواسط هفته آینده خبری از طوفان و گرد و خاک در زابل نیست و البته به ایسنا گفته، مردم سیستان صبح‌ها منتظر وزش باد متوسط تا شدید در برخی نقاط سیستان باشند چرا که به طور موقت منجر به خیزش گرد و خاک می‌شود.
او هم‌چنین پیش بینی کرده نواحی شرقی دریای عمان مواج باشد، دیگر نقاط استان غبار محلی و گاهی وزش باد متوسط رخ دهد و تا اوایل هفته آینده به تدریج دما افزایش یابد.
درست است که سیستانی‌ها فعلا و تا اطلاع ثانوی می توانند نفس بکشند اما به نظر می رسد اعضای دولت باید سرکشی جدی تری در سیستان و بلوچستان داشته باشند تا ببینند چرا سوءمدیریت باعث شده که دستور عالی‌ترین مقام اجرایی کشور هنوز اجرایی نشده و در این زمینه سهل‌انگاری می‌شود، در غیر این صورت باید به قول دهمرده، نماینده زابل شامل مهاجرت نیم میلیون نفر از سیستان و حاشیه‌نشینی آنها در استان‌های همجوارش باشیم.
بنابراین خوب است تا دیر نشده دستی جنبانده شود و برای برون رفت از وضعیت کنونی، پیشنهادات متعدد کوتاه و بلند مدت بررسی شود و با کمک دانشگاهیان و مسئولان اجرایی برای بیابان زدایی منطقه سیستان اقداماتی انجام شود تا به اصطلاح مشکل ریزگردها یا شن‌های روان در منطقه سیستان برطرف شود در غیر این صورت کارها گسسته و منقطع خواهد بود و نتیجه‌ای نخواهد داشت.
