پس از خروج آمریکا از برجام:
آغاز مذاکرات ایران و 1+4
کد مطلب: 112653
تاریخ انتشار : شنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۰۰
مکرون از نخستین مقام‌هایی بود که در مذمت تصمیم دولتمردان امریکا، به اقدام خروج از برجام با این سخنان واکنش نشان داد: «قدرت‌های بزرگ که از قضا در زمره متحدانمان و دوستان دوران سخت تاریخ‌مان نیز هستند، اگر در جایگاهی قرار گیرند که برای دیپلماسی و امنیت ما تصمیم‌گیری کنند، ما را مجبور می‌کنند با بدترین مخاطرات مواجه شویم»
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه از نخستین مقام‌هایی بود که در مذمت تصمیم دولتمردان امریکا، به اقدام خروج از برجام با این سخنان واکنش نشان داد که «قدرت‌های بزرگ که از قضا در زمره متحدانمان و دوستان دوران سخت تاریخ‌مان نیز هستند، اگر در جایگاهی قرار گیرند که برای دیپلماسی و امنیت ما تصمیم‌گیری کنند، ما را مجبور می‌کنند با بدترین مخاطرات مواجه شویم». به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، مکرون در جریان سخنرانی در مراسم دریافت جایزه شارلمانی در شهر آخن آلمان افزود:«ما راه صلح و ثبات را در منطقه خاورمیانه و خاور نزدیک در پیش گرفتیم. حال آنکه دیگر قدرت‌های بزرگ که به اندازه ما نیز دارای حاکمیت هستند تصمیم گرفته‌اند حتی به تعهدات خود پایبند نباشند. در این شرایط آیا ما باید مانند آنها از مسیری که در پیش گرفته‌ایم صرف نظر کنیم؟» سخنان رئیس جمهوری فرانسه که نقدی تند و آتشین به اقدام امریکا به خروج از برجام بود در شرایطی مطرح شد که ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه هم از قصد دولت امریکا برای برقراری مجدد اقدامات تنبیهی علیه شرکت‌های خارجی طرف معامله با ایران بشدت انتقاد کرد و گفت:«ایالات متحده باید قبل از برقراری مجدد تحریم‌های ایران با کشورهای اروپایی مذاکره کند». ژان ایو لودریان افزود: «اقدام امریکا در اعمال فراسرزمینی قوانینش برای اروپایی‌ها غیرقابل قبول است.» به گفته لودریان کشورهای اروپایی تمام تلاش خود را معطوف حفاظت از منافع شرکت‌هایشان خواهند کرد و در پی مذاکرات جدی با امریکا در این باره هستند. وزیر خارجه فرانسه با اعلام خبر ملاقات چهارجانبه با حضور محمدجواد ظریف تأکید کرد که «برجام نمرده است».
«برونو لمایر» وزیر اقتصاد فرانسه نیز طی سخنانی در رادیو یک اروپا گفت: کشورهای اروپایی باید موضع سرسخت‌تری را در برابر فشارهای امریکا برای حفظ برجام اتخاذ کنند و نباید شبیه برده در برابر امریکا باشند. وی گفت: اروپا نباید قبول کند که امریکا پلیس اقتصاد جهان باشد.
آلمان: آماده‌ایم با پیامدهای منفی خروج امریکا مقابله کنیم
علاوه بر فرانسه، آلمان هم برای مقابله با پیامدهای منفی اقتصادی ناشی از خروج امریکا از برجام اعلام آمادگی کرد. «پتر آلتمایر»، وزیر اقتصاد آلمان در گفتوگو با رادیو آلمان اعلام کرد که کشورش آمادگی دارد در پی تصمیم امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران به شرکت‌هایی که در این زمینه نگرانی دارند، کمک کند. به‌گزارش رویترز وزیر اقتصاد آلمان در این زمینه گفت: «ما آمادگی داریم با همه شرکت‌هایی که در این مورد نگرانی‌هایی دارند، درباره آنچه می‌توانیم انجام دهیم تا پیامدهای منفی اقدام ترامپ به کمترین میزان برسد وارد گفتوگو شویم و این اقدام دقیقاً به معنی محدود کردن خسارات است.» این مقام آلمانی با اشاره به اینکه آلمان هیچ قانونی برای حمایت از شرکت‌های آلمانی که در امریکا فعالیت اقتصادی می‌کنند، ندارد، افزود: «آنچه ما انجام می‌دهیم این است که به شرکت‌های آلمانی که در ایران فعالیت دارند و می‌خواهند به این روند ادامه دهند، مشاوره بدهیم و به آنها کمک کنیم تا به‌صورت قانونی اقدام کنند.»
وزیر خارجه آلمان نیز در گفتوگو با نشریه اشپیگل با بیان اینکه اقدام یکجانبه امریکا در خروج از توافق هسته‌ای با ایران موجب مسموم شدن روابط فراآتلانتیک شده و به دوستی اروپا با امریکا لطمه می‌زند، تأکید کرد: اگر لازم شود برای دفاع از مواضع خود جدال هم می‌کنیم.» هایکو ماس افزود: «می‌توان تغییر در روابط با امریکا را احساس کرد که این مسأله با خروج امریکا از برجام بیشتر مشخص می‌شود و ما در ماه‌های آینده آماده گفتوگو و مذاکره و درصورت لزوم حتی مناقشه و جدال بر سر مواضع خود هستیم.»
همچنین آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان که خود پیش از خروج امریکا مستقیماً برای متقاعد کردن ترامپ به واشنگتن رفته و دست خالی بازگشته بود، با انتقاد از تصمیم او در زمینه خروج از برجام گفت که «اروپا دیگر نمی‌تواند برای تأمین امنیت به ایالات متحده متکی باشد و باید خود برای تأمین امنیت تلاش کند.» در همین چارچوب مرکل با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه هم درباره برجام تلفنی گفتوگو کرد و دو طرف بر اهمیت حفظ توافق هسته‌ای تأکید کردند. صدراعظم آلمان در این گفتوگو یادآور شد: «خروج واشنگتن از برجام به مسأله اعتماد در نظم جهانی آسیب وارد کرد». وی همچنین تأکید کرد که «نیاز است با ایران در زمینه چگونگی حفظ برجام بدون امریکا مذاکره کنیم.»
برجام به موضوع گفتوگوی رئیس جمهوری روسیه با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه هم تبدیل شد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، اردوغان و پوتین در این گفتوگوی تلفنی با اشتباه دانستن تصمیم امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای، این توافق را یک موفقیت دیپلماتیک شایسته حفاظت ارزیابی کردند.
موگرینی: نابود کردن راه حل مشکلات نیست
در ادامه واکنش‌ها فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته بار دیگر تأکید کرد که این اتحادیه اروپا مصمم به حفظ توافق هسته‌ای با ایران است و رایزنی‌ها در هفته آینده با وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی پیگیری خواهد شد. موگرینی در کنفرانس وضعیت اتحاد اروپا در فلورانس ایتالیا با طعنه‌ای آشکار به سیاست‌های دولت امریکا گفت: حال و هوای این دوره و زمانه مبنی بر جیغ و داد، نابود کردن و از هم گسیختن امور است اما این راه حل مشکلات نیست. موگرینی تصریح کرد: هیچ کشوری نمی‌تواند به‌طور یکجانبه و به تنهایی توافق هسته‌ای با ایران را نابود کند زیرا این توافقی دوجانبه نیست بلکه یکی از میراث‌های جهان است.
ترامپ: امیدوارم به توافق عادلانه‌ای با ایران برسیم
تصمیم به خروج امریکا از برجام در حالی از سوی شرکای اروپایی به چالش کشیده شد و این کشورها با واکنش‌های خود یادآور شدند که اراده قوی برای حفظ برجام و باقی ماندن بر تعهدات دو سویه آن وجود دارد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا ابراز امیدواری کرد با ایران به توافق عادلانه تری دست یابد. به گزارش«بی‌بی‌سی» ترامپ که در تجمع انتخاباتی یکی از نامزدهای جمهوریخواه انتخابات سنا حاضر شده بود، با بیان اینکه«امیدوارم به توافق عادلانه‌ای با ایران برسیم و برای آنها توافق بهتری باشد»، تصریح کرد:«در صورت دستیابی به توافق جدید، امریکا باید قادر باشد از پایگاه‌های نظامی ایران بازدید کند.» او بار دیگر تهدید کرد:«ما سخت‌ترین و شدید‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال خواهیم کرد.» خبرگزاری رویترز از تلاش دولتمردان امریکا برای مهیا کردن زمینه اجرای برنامه‌های ترامپ علیه ایران خبر داده است. مقامات امریکایی گفته‌اند که وزیر خارجه ایالات متحده مذاکراتی را با کشورهای مختلف جهان آغاز کرده تا با افزایش فشارها، ایران را به میز مذاکره برای توافقی جدید، بازگردانند. در امتداد این تلاش‌ها مایک پامپئو، وزیر خارجه امریکا بعد از بازگشت از سفر منطقه‌ای به شرق آسیا، در تلاش است تا مذاکراتی را با کشورهای اروپایی، عربی و آسیایی جهت فشار آوردن به ایران
آغاز کند.
رایزنی‌های برجامی ظریف و وزیران 1+5
در حالی که اکثریت کشورهای اروپایی بر ضرورت حفظ برجام حتی بدون حضور امریکا تأکید دارند، مقام‌های دیپلماتیک ایران رایزنی‌ها پیرامون بررسی امکان ادامه برجام منهای امریکا را آغاز کرده‌اند. وزیر امور خارجه ایران در آغاز این تلاش‌ها فردا(یکشنبه) نخست برای دیدار وانگ یی، همتای چینی خود راهی پکن می‌شود و سپس بنا به نوشته خبرگزاری «ریانووستی» برای دیدار با «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، به مسکو می‌رود. ظریف پس از این دیدارها قرار است روز دوشنبه با هایکو ماس، ژان ایو لودریان و بوریس جانسون، وزیران خارجه آلمان، فرانسه و بریتانیا دیدار کند. وزیر امور خارجه با انتشار پیام توئیتری تأکید کرد که پس از ارزیابی از تأمین منافع کامل ایران در برجام توسط دیگر کشورهای عضو، پاسخ نهایی ایران مشخص خواهد شد. سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران نیز که پیش از دیدارهای ظریف، روز پنجشنبه میزبان سرگئی ریابکوف، همتای روس بود در دیدار او ضمن اشاره به موارد بدعهدی و نقض تعهدات امریکا در طول اجرای برجام، اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران به گفتوگو با تمام طرف‌های اروپایی، روسیه و چین برای بررسی امکان ادامه برجام ادامه خواهد داد. وی تأکید کرد:«در صورت ارائه تضمین‌های قطعی از سوی سایر طرف‌های برجام نسبت به تأمین منافع ایران و جبران آثار خروج امریکا از این توافق، حفظ برجام ممکن خواهد بود». مقام روسی هم در این دیدار ضمن اظهار تأسف از اقدام دولت امریکا در خروج از برجام، این اقدام را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی دانست و بر تعهد این کشور بر اجرای کامل برجام و همکاری با سایر کشورهای عضو برای حفظ برجام تأکید کرد. معاون وزیر خارجه روسیه همچنین تصریح کرد که آن کشور به تعمیق روابط خود با ایران در تمامی ابعاد ادامه خواهد داد.
امیدواری مقام‌های طرف توافق هسته‌ای برای حفظ حیات این پیمان در حالی است که بر اساس دستور اجرایی که رئیس جمهوری امریکا در زمینه قوانین تحریمی صادر کرده، بخشی از تحریم‌ها روز ۴ اوت (۱۳ مرداد) و بخش اصلی که شدت بیشتری دارد و سیستم بانکی و صنعت نفت و گاز ایران را هدف قرار می‌دهد روز ۴ نوامبر (۱۳ آبان) جنبه اجرایی به خود خواهد گرفت. رویدادی که این پرسش را طرح می‌کند، آیا اروپایی‌ها قادر به حفظ برجام هستند؟ چه آنکه این دولت‌های اروپایی نیستند که قرار است با ایران وارد مراودات اقتصادی شوند بلکه این بخش خصوصی است که باید تمایل به کار با ایران را داشته باشد. این همان موضوعی است که مقام‌های دیپلماتیک ایران برای پی بردن به ابعاد پیچیده آن مأمور شده‌اند. یعنی دریابند آیا شرکای اروپایی برجام قادرند با پیگیری سیاست‌های حمایتی از مؤسسات و نهادهای اقتصادی خود، به ایران تضمین دهند که منافع آنها با وجود خروج امریکا از برجام همچنان حفظ خواهد شد./ ایران
